Ο καρκίνος του τραχήλου της μήτρας είναι  ο τρίτος σε συχνότητα  από τα γυναικολογικά καρκινώματα.   Η μέση ηλικία διάγνωσης είναι τα 47 έτη και σχετίζεται με την  HPV16/18     Human Papillomavirus) λοίμωξη  που ανευρίσκεται σε >99% των ασθενών.

Η  διάγνωση γίνεται μετά από παθολογικά ευρήματα  στο Pap – test, η χρήση του οποίου έχει μειώσει τη θνησιμότητα της νόσου κατά 70%.  Με την σωστή εφαρμογή του εμβολίου κατά του ΗPV αναμένεται η νόσος σε 1-2 δεκαετίες να έχει εξαλειφθεί.

Η αντιμετώπιση του καρκίνου του τραχήλου της μήτρας είναι εξατομικευμένη ανάλογα με το στάδιο, το βάθος διήθησης, την προσβολή των λεμφαδένων,  τον ιστολογικό τύπο. Υπάρχει  υποομάδα γυναικών  που θα επωφεληθούν από χειρουργική επέμβαση και άλλη υποομάδα που πρέπει να υποβληθούν σε εξωτερική ακτινοθεραπεία,  βραχυθεραπεία και χημειοθεραπεία.

Θεραπεία

   Στην αντιμετώπιση του γυναικολογικού καρκίνου συνδυάζεται η κλινική εμπειρία πολλών  ειδικοτήτων – γυναικολόγων, παθολόγων ογκολόγων,  ακτινοθεραπευτών ογκολόγων.

Ο πιο σημαντικός προγνωστικός παράγοντας είναι το στάδιο της νόσου και το αν έχουν επηρεαστεί οι λεμφαδένες. Σε πολύ αρχομενα στάδια μπορεί να εφαρμοστεί μόνο χειρουργείο  ή μόνο ενδοκοιλοτική βραχυθεραπεία.

Σε πιο προχωρημένα στάδια θα προτιμηθεί το χειρουργείο, διότι συνδέεται με ταχύτερο χρονικό διάστημα θεραπευτικό, διατήρηση της ωοθικικής λειτουργιάς, καλύτερη σεξουαλική ζωή και αποφυγή κινδύνου εμφάνισης δεύτερου καρκίνου.  Ωστόσο το χειρουργείο σε συνδυασμό με άλλους παράγοντες κινδύνου, μπορεί να ακολουθήσει η  χημειοθεραπεία ή/και εξωτερική ακτινοθεραπεία ή/και βραχυθεραπεία.

Ο ρόλος της IMRT Θεραπείας σε όλα τα γυναικολογικά νοσήματα είναι ξεκάθαρος πλέον, προσδίδοντας αποδοτικότερες και ασφαλέστερες θεραπείες (μείωση γαστρεντερικών διαταραχών κατά 20%).  Επίσης η απεικονιστικά καθοδηγούμενη θεραπεία προσφέρει τη δυνατότητα αναπροσαρμογής της θεραπείας αναλόγως της ανταποκρίσεως της νόσου αλλά και βάσει ανατομικών αλλαγών του σώματος της ασθενούς.

Πιθανές παρενέργειες κατά τη διάρκειας της θεραπείας:

• Δερματίτιδα
• κολπίτιδα
• εντερίτιδα
• πρωκτίτιτδα
• μυκητίαση τοπική
• ναυτία
• κυστίτιδα

Απώτερες παρενέργειες που απασχολούν κυρίως τις νέες γυναίκες είναι η στένωση του κόλπου, η δημιουργία συριγγίων ή κατάγματα εξ ανεπάρκειας στα οστά της λεκάνης-πυέλου (σπάνιο), καθώς επίσης και στένωση της ουρήθρας/ουρητήρων και η δημιουργία συριγγίων.

Συνιστάται η καθημερινή χρήση κολποδιαστολέα κατά τη θεραπεία και μετά για αποφυγή της παρενέργειας αυτής. Επίσης αλωπεκία στη περιοχή του εφηβαίου.

Ο καρκίνος του ενδομητρίου είναι η πιο συχνή κακοήθεια από τα  γυναικολογικά καρκινώματα. Οι παράγοντες κινδύνου είναι η  έκθεση του οργανισμού  σε οιστρογόνα, αγωγή με Tamoxifen, παχυσαρκία, κληρονομικότητα. Κλινικά εκδηλώνεται με μητρορραγία και η διάγνωση τίθεται  ιστολογικά μετά από απόξεση.

Η θεραπευτική προσέγγιση είναι πρώτα χειρουργική – κοιλιακή υστερεκτομή  και λεμφαδενικός καθαρισμός.

Σε ασθενείς με πρώιμο στάδιο δεν χρειάζεται άλλη θεραπεία μετεγχειρητικά.

Όταν ανευρίσκεται χειρουργικά πιο προχωρημένη νόσος τότε επικουρικά μπορεί να  εφαρμοστεί εξωτερική ακτινοθεραπεία, βραχυθεραπεία ή και συνδυασμός τους.   Η χορήγηση της χημειοθεραπείας φυλάσσεται για ειδικούς ιστολογικούς υπότυπους και προχωρημένα στάδια της νόσου.  Ο συγχρονισμός των θεραπειών παραμένει αντικείμενο υπό μελέτη.

Οι παρενέργειες των γυναικολογικών θεραπειών είναι περίπου όμοιες, περισσότερο εμφανείς με τη πιθανή συγχρογήγηση χημειοθεραπείας ή υποκείμενων προβλημάτων υγείας.

Ο καρκίνος του κόλπου είναι πρωτοπαθής  μόνο στο 10-20% των ασθενών. Συχνά ο καρκίνος του αιδοίου  ή του τραχήλου της μήτρας διηθούν τον κόλπο και περίπου 60% από της γυναίκες έχουν υποβληθεί στο παρελθών σε υστερεκτομή. 

Η ακτινοθεραπεία (συνδυασμός εξωτερικής ακτινοβολίας και βραχυθεραπείας) είναι η θεραπεία εκλογής έναντι του χειρουργείου καθώς αυτή συνδέεται με χαμηλότερη νοσηρότητα.  Σε πιο προχωρημένα στάδια συγχορηγείται θεραπεία με σισπλατίνη.

Οι παρενέργειες παραμένουν περίπου ίδιες με τα προηγούμενα γυναικολογικά νοσήματα α με τη στένωση του κόλπου όμως να τονίζεται, η δημιουργία κόλπο-εντερικών συριγγίων, η αιμορραγική κυστίτιδα καθώς και η πρωκτίτιτδα.  Για τον λόγο αυτό σε τόσο ευαίσθητες ανατομικές περιοχές που απαιτούν ωστόσο ριζική ακτινοθεραπεία, θα πρέπει να επιλέγεται η πιο εξειδικευμένη τεχνική και επιπρόσθετα να εξατομικεύεται και η θεραπεία για την κάθε ασθενή υπό θεραπεία και στην παρακολούθηση της.

Ο καρκίνος του αιδοίου είναι σπάνιος όγκος με συχνότητα περίπου 1/100 000 και αποτελεί 3-4% από τις κακοήθειες του   γυναικολογικού συστήματος. Πιο συχνά εμφανίζεται σε ηλικία >70 και στο  20% των περιπτώσεων είναι τοπικά προχωρημένος κατά την διάγνωση. Κλινικά παρουσιάζεται με κνησμό,  άλγος,  ψηλαφητή μάζα. Το 15% από τους ασθενείς έχουν και άλλη πρωτοπαθή εστία εντοπισμένη στον κόλπο ,στον πρωκτό ή στον τράχηλο της μήτρας.

Η θεραπεία εκλογής στο καρκίνο του αιδοίου είναι η χειρουργική αφαίρεση.

Όταν υπάρχει υπάρχει αυξημένος  κίνδυνος τοπικής υποτροπής  και η χορήγηση της ακτινοβολίας μετεγχειρητικά  αυξάνει τον τοπικό έλεγχο της νόσου και σπάνια συνδυάζεται με χημειοθεραπεία.

Σε τοπικά προχωρημένο καρκίνο η ταυτόχρονη ακτινο – χημειοθεραπεία μπορεί να χορηγηθεί  πριν το χειρουργείο.